آشنایی با فرهنگ مردم بلوچ
- 2023/05/25
مقدمه
تاریخ باستان استان سیستان و بلوچستان به وضوح عمق فرهنگ و هنر منطقه را نشان می‌دهد. این فرهنگ و هنر در گذشته نه تنها مورد حمایت قرار نگرفته، بلکه با محدودیت‌هایی مواجه بوده و رشد آن را محدود کرده است. با پیروزی انقلاب اسلامی، یکی از تحولات اساسی در استان حمایت از فرهنگ و هنر بود که ثمرات آن روشن و مشهود است. برگزاری نمایشگاه‌های مختلف داخلی و خارجی برای معرفی توانمندی‌های فرهنگی و هنری استان، برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی مختلف، به ویژه نمایشگاه‌های بزرگ کتاب، جشنواره‌های معرفی استان در تهران و نمایشگاه‌های علوم قرآنی، برنامه‌های ارزشمندی هستند که توجه ویژه‌ای به آنها شده است و به رشد و ارتقاء فرهنگ و هنر عمومی و معرفی چهره‌های زیبای استان کمک کرده‌اند. طبق آمارهای موجود، وجود 11 مجتمع فرهنگی و هنری و 34 کتابخانه عمومی تحت پوشش فرهنگ و ارشاد اسلامی، همچنین مراکز، کانون‌ها و کتابخانه‌های دیگری که رشد چشمگیری داشته‌اند، نشان از آینده درخشان فرهنگ و هنر در استان دارند.
آداب و رسوم
مجموعه‌ای از اقوام ساکن در استان همراه با آداب و رسوم و شیوه خاص زندگی، زندگی ایلی با الگوی سکونت و آداب و رسوم ویژه، یکی از جاذبه‌های دیدنی استان است. برخی از اعیاد و مناسبت‌ها بیشتر توجه می‌شوند. اعیاد مذهبی مانند قربان و فطر با بزرگی و شکوه برگزار می‌شوند و عید نوروز جایگاه خاصی ندارد. در مجالس شادی مانند دهل و سرنا و چوب‌بازی، جشن برداشت محصول وجود دارد و در مجالس عزاداری نیز با توجه به گرایشات دینی و مذهبی، حضور قوی از آشنایان مشاهده می‌شود که ارتباط نزدیکی را نشان می‌دهد. لباس مردان بیشتر به پیراهن بلند و شلوار گشاد با چینهای متنوع و عمامه متصل است و لباس زنان شامل پیراهن‌های بلند با سوزن‌دوزی‌ها، خامه‌دوزی‌ها و سرمه‌دوزی‌های هنرمندان، چادر و زیورآلات متنوع (در بلوچستان) است. مردم علاقه زیادی به دامداری و کشاورزی دارند و معمولاً در کنار شغل‌های دیگر همچون دامپروری و کشاورزی در نقاط روستایی به آنها مشغول هستند.
موسیقی
موسیقی در استان در انواع مختلفی وجود دارد، از جمله موسیقی رزمی، مجلسی، عرفانی و بزمی. این انواع موسیقی بیانگر غم، شادی، حماسه‌ها و روحیه فداکاری، تقوا، وفا به عهد، عشق به وطن و میهمان‌نوازی مردم استان هستند.
هنرهای دستی
هنرهای دستی در استان اهمیت ویژه‌ای دارند و نقش مهمی در ایجاد اشتغال و تأمین درآمد مردم ایفا می‌کنند. این هنرها از خصوصیات اخلاقی و اجتماعی مردم منشأ می‌گیرند. بیشترین صنایع دستی در مناطق روستایی و توسط زنان و دختران انجام می‌شوند و به خصوص در فصل زمستان رونق بیشتری دارند.
صنایع دستی اصلی در استان شامل سوزن‌دوزی بلوچی، قالی و قالیچه، سکه‌دوزی، حصیربافی، سفال‌سازی، جواهرسازی، خراطی، پلاس‌بافی، خامه‌دوزی، پارچه‌بافی سنتی و ساخت ادوات موسیقی است. به‌ویژه سوزن‌دوزی به دلیل ظرافت و تنوع آن، قالی و قالیچه به دلیل رواج دامداری و کیفیت بالا و طرح‌های زیبا، سکه‌دوزی به دلیل استفاده در مراسم و جشن‌ها و تنوع طرح‌ها، سفال‌سازی به دلیل استفاده از دست و عدم استفاده از ابزارهای مدرن با سابقه‌ای طولانی، و حصیربافی به دلیل فراوانی نخل وحشی و تنوع محصولات درخشانی دارند.
برای آشنایی بیشتر با مردم بلوچ در استان سیستان و بلوچستان به لینک های زیر مراجعه کنید: